Filosofe en schrijfster Joke Hermsen schreef het succesvolle boek `Stil de tijd´. Het beleeft z´n 21ste druk. Dat geeft aan hoezeer het thema tijd leeft, zegt Hermsen. “Sinds arbeid in tijd wordt gemeten, is ons eigen ritme ons ontnomen.”

“De tijd heeft volgens de oude Griekse filosofen twee verschijningsvormen: chronos, de kloktijd, en kairos, de ware tijd die mensen innerlijk ervaren. Kairos is in de oude Griekse filosofie de god van het geschikte moment en staat ook symbool voor creativiteit. Wie alleen binnen de kloktijd rondrent, ziet dat hij niet meer tot iets creatiefs in staat is. In de hedendaagse samenleving zie je eigenlijk vooral bij kunstenaars en artiesten dat deze kennis nog aanwezig is, want binnen de moderne Westerse samenleving is maar heel weinig oog voor kairos.”

Mijmeren

Daarmee snijden Nederlanders en andere westerlingen zich volgens filosofe Hermsen in de vingers. “Sinds Plato geldt dat rust, mijmeren, muziek luisteren en niet aan de ratrace meedoen, voorwaarden zijn om te leren. Deze Platonische inzichten komen overeen met hedendaagse bevindingen van neurologen en andere wetenschappers.”

Nederlanders maken onvoldoende gebruik van deze kennis, zegt Hermsen die niet alleen een boek over het onderwerp schreef, maar ook cursussen over dit onderwerp geeft. “In de Volkskrant stond het bericht dat een op de tien Nederlanders onder de 25 jaar al een burn-out heeft gehad. Van alle studenten heeft de helft volgens een onderzoek van studentenvakbond LSVB psychische klachten. Dat zijn ongelooflijke aantallen.”

Offline

Wat kunnen mensen hier zelf tegen doen? Volgens Hermsen moeten ze de rust offline zoeken. “Als je achter je laptop zit, met een schuin oog op de tv en je mobieltje, lichten alle delen van de hersenen op. Het is wetenschappelijk aangetoond dat dit een enorme opgave voor het brein is. Dat moet namelijk selecteren wat het onthoudt en welke informatie verloren mag gaan.”

Ook de focus op flexibele arbeid en, `geholpen´ door technologie, altijd en overal kunnen werken, is volgens Hermsen een slechte ontwikkeling. Ze is ook geen voorstander van het afschaffen van de zondag als rustdag.

“Om met dat laatste te beginnen: je hoeft niet regeligieus te zijn om dat te vinden. Dat is een groot misverstand. Het is gewoon heel goed dat er een dag is waarop iedereen vrij is en we elkaar dus kunnen ontmoeten. Het argument dat ook na het afschaffen van de zondag als rustdag niemand zeven dagen in de week hoeft te werken, gaat niet op. Want zo zal het wel aanvoelen, want de dag is dan even hectisch als elke andere”, denkt Hermsen.

Te weinig en te snel

Ze draait het liever om. “Het is niet voor niets dat alle grote religies een vaste rustdag hebben. Daar is goed over nagedacht. De richting van onze samenleving is echter precies tegenovergesteld aan deze gedachte: de economie is gericht op het kweken van schaarste en tegelijkertijd constante groei door acceleratie. Dat weerspiegelt precies het gevoel van tijd dat veel mensen hebben: we hebben er te weinig van en het gaat te snel. Sinds arbeid in tijd wordt gemeten, is ons eigen ritme ons ontnomen. Pas als je je hier bewust van bent dan kun je veranderen.

(bron Nick De Clippel – Humanistisch verbond België)